Historia Pałac Śmiłowice

  • Renowacja
  • Zabytkowy Park
  • Pałac w mediach

Historia

Początek osady nazwanej później Śmiłowicami, trudny jest do ustalenia. Początkowo osada ta należała do uposażeń opata Benedyktynów z Tyńca. Dokument legata Idziego z lat 1123-1125, wymienia jakiegoś rycerza o imieniu Smilny (Śmił?), który na polecenie opata założył wieś. Czyli początków wsi należy szukać, gdzieś między rokiem 1074 a 1123. Być może był to któryś z kasztelanów brzeskich. Formalnie Śmiłowice należały do dóbr, najpierw książęcych, a potem królewskich. Być może były czasowo uposażeniem, kolejnego kasztelana brzeskiego. Po upadku kasztelanii (poł. XV wieku), wieś wchodziła w skład klucza sierosławickiego, który ostatecznie znalazł się w dobrach tzw. stołowych dworu królewskiego w ekonomii niepołomickiej.

Rejestr poborowy woj. Krakowskiego z roku 1581 (1578) podaje, że Śmiłowice należały do królewskich dóbr stołowych i wchodziły w skład wielkorządców krakowskich, w podrzęctwie proszowickim.
Kolejny rejestr poborowy woj. Krakowskiego z roku 1629 potwierdzał, że Śmiłowice nadal są własnością skarbu królewskiego.
W latach 1783-1792 wieś nadal należała do klucza sierosławickiego, który był własnością królewską (wielkorządcy krakowskie).

Po III rozbiorze Polski, Austriacy włączyli klucz sierosławicko – śmiłowicki do tzw. dóbr kameralnych, ale natychmiast odstąpili je dotychczasowym dzierżawcom – Wędrychowskim, których przedstawiciel – Józef Wędrychowski (1792-1876), był pułkownikiem wojsk polskich oraz sędzią pokoju okręgu proszowickiego, cieszył się uznaniem okolicznej szlachty. Najprawdopodobniej, od jego spadkobierców, dobra te odkupili Teodor i Teresa z Różyckich – Zdanowscy. Pochodzili oni z okolic Nowego Sącza i byli obywatelami Austriackimi.

W roku 1827 wieś liczyła 324 mieszkańców, którzy mieszkali w 43 domach. Po I wojnie światowej część majątku ziemskiego Zdanowskich (ok. 115 ha), którzy byli właścicielami klucza sierosławicko – śmiłowickiego – rozparcelowano. W roku 1931 majątek Juliana Zdanowskiego obejmował 216 ha. W wyniku reformy rolnej ten został częściowo rozparcelowany, a z części utworzono spółdzielnię produkcyjną i ośrodek maszynowy. Bardzo ciekawymi i zasłużonymi osobami było małżeństwo Zdanowskich – ostatnich właścicieli dóbr Śmiłowickich. Aniela Zdanowska (1882-1970) była córką Gabriela Godlewskiego z Bukowskiej Woli k. Racławic, współorganizatora Kieleckiego Towarzystwa Rolniczego oraz założyciela w roku 1899 organizacji chłopskiej „Jutrzenka”. To jemu dedykował swoje „WESELE” Stanisław Wyspiański. Jej mąż – Julian Zdanowski (1874-1937), był współzałożycielem Kółek Rolniczych w Królestwie Polskim, Gubernatorem Kieleckiej Izby Rolniczej, prezesem Głównego Komitetu Ratunkowego i Krajowej Rady Gospodarczej z siedzibą w Lublinie. Jako wieloletni poseł na kolejne kadencje Sejmu, był prezesem sejmowego klubu Związku Ludowego RP. Kolejne zaszczytne funkcje to: naczelny dyrektor Polskiego Banku Komunalnego, prezes Związku Komunalnych Kas Oszczędnościowych oraz prezes Zrzeszeń Słowiańskich Kas Oszczędnościowych.

Po jego śmierci Aniela Zdanowska wróciła z Warszawy do Śmiłowic, ale przekazała zarząd dobrami śmiłowickimi Gabrielowi Osuchowskiemu.
Do roku 1945 wieś Śmiłowice należała do gminy Gruszów, a po roku 1946 do 1974 była siedzibą Gromadziej Rady Narodowej. Od roku 1975 wieś wchodzi w skład gminy Nowe Brzesko.

Po wojnie w Pałacu mieściły się biura GS, Rady Gminy, Rady Narodowej, sklep i poczta. Po pożarze pałacu w 1966r. ( w wyniku zabawy ludowej), pozostał on opuszczony. W roku 1969 grunty przejęła Spółdzielnia Produkcyjna w Majkowicach, która stała się właścicielem posiadłości w 1985r. Od tego czasu nic tam się nie działo, bo park wpisany został do rejestru zabytków, więc trzeba było w niego tylko inwestować. Aż w końcu zdecydowano sprzedać obiekt, nie dlatego że musiano, tylko dlatego, aby ktoś zajął się parkiem.


2007- © Pałac Śmiłowice 32-120 Nowe Brzesko; Tel/Fax:(12) 385 92 04
Realizacja: Łukasz Zarodkiewicz
PFR